Kafiye Nedir?

Mısra sonlarındaki yazılışları ve okunuşları aynı ama
anlamları farklı kelimelere veya eklere kafiye (uyak) denir.

 1- Yarım Kafiye:

- Tek ses benzeşmesine dayanan kafiyeye yarım kafiye denir.
- Genellikle Halk Edebiyatında kullanılır.

ÖRNEK

Benim çektiğimi kim çeker
Gözlerinden kanlı yaş döker
Bulanık bulanık akar
Dağların seliyim şimdi

(”-er“: Redif | “-k“: Yarım Kafiye)

2- Tam Kafiye:

- İki ses benzeşmesine dayanan kafiyeye tam kafiye denilir.

 ÖRNEK

Zamanla nasıl değişiyor insan
Hangi resmime baksam ben değilim
Nerde o günler, o şevk, o heyecan
Bu güler yüzlü adam ben değilim
Yalandır kaygısız olduğum, yalan

(”-an“: Tam Kafiye | “-ben değilim“: Redif | “-am“: Tam Kafiye)

Not: Dilimize yabancı dillerden geçmiş “â, î, û” gibi uzun sesler iki ses değerine sahiptirler. Dizeler arasında sadece bu seslerden oluşan bir benzeşme varsa bu tam kafiyedir.

3- Zengin Kafiye:

- İkiden fazla sesin benzeşmesiyle oluşan kafiyeye denir.

- Daha çok Divan şiirinde kullanılır.

ÖRNEK

Çok sürse ayrılık, aradan geçse çok sene
Biz sende olamazsak bile sen bizdesin gene

(”-ene“: Zengin Kafiye)

4- Tunç Kafiye

- Kafiyedeki kelimelerden birinin, diğerini içinde aynen bulunması yani tekrar edilmesiyle oluşan kafiyeler tunç kafiye denir.

ÖRNEK

Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

(”-aşarım“: Tunç Kafiye)

5- Cinaslı Kafiye

- Yazılışları ve okunuşları aynı anlamı farklı olan kelimelerle yapılan kafiyeye cinaslı kafiye denir.

- Cinaslı kelimeler daha çok manilerde kafiye olarak kullanılır.

ÖRNEK

Niçin kondun bülbül
Kapımdaki asmaya
Ben yârimden vazgeçmem
Götürseler asmaya

(”-asmaya“: Cinaslı Kafiye)

Kafiyenin Sağladığı Hususlar

-Her mısranın ahenkli bir durgu ile kesilmesini sağlar.

-Kafiye şiirin akılda kolayca kalmasını temin eder.

-Anlamca ilgisiz görünen mısraları kaynaştırır.

-Yeni fikirlerin bulunmasına katkıda bulunur.

-Şiire söyleyiş güzelliği kazandırır.